ژرار ژنت در نظریهٔ ترامتنیت به تقسیم‌بندی نوع روابط میان متون مختلف پرداخته که طی این سال‌ها مد نظرِ بسیاری از پژوهش‌گران حوزه‌های مختلفِ هنر نیز قرار گرفته است. اما تحلیل و بررسیِ متون موسیقایی با رویکرد ترامتنیت، به‌ویژه در موسیقی کلاسیک ایرانی، برخوردی نو با اثر محسوب می‌شود و جای خالی آن در میان مطالعات میان‌رشته‌ای در این حوزه بسیار محسوس است. طی یک قرن اخیر متن ردیف با وجود روایات مختلف همواره مرجعی پراهمیت در خلق آثار موسیقایی، به‌ویژه گونهٔ متر آزاد بوده است. در این پژوهش سعی شده تا با رویکردی ساختارگرا و روشی توصیفی- تحلیلی و تطبیقی با استفاده از متون کتابخانه‌ای به شرح و تحلیل این ارتباطات با استفاده از تقسیم‌بندیِ پنج‌گانهٔ نظریهٔ ترامتنیتِ ژرار ژنت، با بخش‌های متر آزاد آلبوم نوا مرکب‌خوانی که یکی از آثار مهم و جاودانه در تاریخ موسیقی کلاسیک ایران می‌باشد، پرداخته شود. نویسندگان به معرفی تقسیم‌بندی جدیدی از انواع مرکب‌پردازی (ثابت، نزدیک، میانی و دور) بر حسب برخوردهای موسیقایی در نمونهٔ مورد مطالعه و انواع روابط ترامتنی (بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت و بیش‌متنیت) با متون ردیف مرجع از نوع سازی و آوازی که در این پژوهش به ترتیب ردیف‌های میرزا عبدالله و عبدالله دوامی در نظر گرفته شده است، پرداخته‌اند. نتایج حاصل از این پژوهش، به منظور توسعهٔ دامنهٔ مطالعات نظری و تنوع در تولیدات از جنبهٔ عملی با هدف مراودهٔ عمل و نظر در موسیقی کلاسیک ایران کاربرد دارد. همچنین ضرورت و اهمیت اهتمام‌ورزی در ایجاد دگرگونی‌های متنوع در چینش مُدال، به‌منظور ایجاد چرخه‌های جدید فرمال و مبتنی‌بر ریشه‌های نظام دستگاهی را نشان می‌دهد.
Khoshchehrehziba H, Azaripour S. A Study of Intertextual Relationships in Iranian Classical Music Case Study: Non-Metric Sections of the Album Nava Morakabkhani. کیمیای هنر 2025; 14 (54) :75-90 URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2367-fa.html
خوش‌چهره زیبا حسین، آذری‌پور سیمین. مطالعهٔ روابط ترامتنی در موسیقی کلاسیک ایرانی مطالعهٔ موردی: بخش‌های متر آزادِ آلبوم نوا مرکب‌خوانی. کیمیای هنر. 1404; 14 (54) :75-90
