|
واکاوی اصل وحدت و یکپارچگی صوَری در کتیبهٔ توحیدی گریوار بقعهٔ دوازده امام یزد
|
| صفیه حاتمی*، مهدی محمدزاده |
|
|
|
چکیده: (114 مشاهده) |
تزیین، معنا و مفهومی فراتر از آراستن و پوشش ظاهری دارد و برای درک آن باید نسبت به مفاهیم دینی و رمزهای تصویری شناخت پیدا کرد. در کلیه آثار هنر و معماری اسلامی همیشه تزیینات نقش اساسی در برقراری حس وحدت و یگانگی داشته‌اند و از تدابیر تجسمی متفاوتی برای القای این حس استفاده شده است. کتیبه گریوار بقعه دوازده امام یزد با هزار سال قدمت از کتیبه‌های منحصربه‌فرد با مضمون توحیدی و بر بستری هشت ضلعی است که بررسی کیفیت اصل وحدت و یکپارچگی تجسمی می‌تواند مبنای تجزیه‌وتحلیل آن قرار گیرد. مقاله حاضر سعی کرده است با تجزیه و تحلیل این کتیبه پی به تدابیر تجسمی و صوری به‌کاررفته در آن ببرد و در این راستا به این پرسش پاسخ دهد که در طراحی کتیبه گریوار گنبد بقعه دوازده امام یزد، طراح کدام تدابیر تجسمی و بصری را، چگونه و به چه میزان برای القای حس وحدت به کار بسته است. در این پژوهش کیفی که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و داده‌ها به شیوه مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی جمع‌آوری‌شده‌اند، ضمن تأملی بر ماهیت این بنا، کتیبه مذکور که با گذر زمان آسیب‌هایی دیده است بازآفرینی شد. ازآنجایی‌که وحدت کلی در اجزا نهفته است، ضمن تحلیل ساختار کلی، بخش‌هایی از این کتیبه طولانی به‌صورت تصادفی برای تحلیل انتخاب شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد پیروی از ریخت یکسان، به‌خصوص در نظام هندسی و نوشتاری، استفاده از اجزای خرد در هر نظام؛ پیروی از ساختار خطی مشترک و فضای خالی هم‌ارزش در سطح کتیبه و... از شاخص‌ترین تدابیر بصری به‌کاررفته با کمیت‌ها و کیفیت‌های متفاوت در طراحی کتیبه مذکور است که در مجموع با ایجاد وحدت بصری مطلوب در القای هرچه بیشتر مضامین توحیدی آن نقش دارد. |
|
| واژه‌های کلیدی: بقعهٔ دوازده امام یزد، کتیبهٔ توحیدی، کوفی تزیینی، وحدت و یکپارچگی صوری |
|
|
متن کامل [PDF 1874 kb]
(72 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/2/2 | پذیرش: 1402/4/5
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
