[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
درباره پژوهشکده هنر::
مقالات در دست انتشار::
::
ISSN: ۲۲۵۱-۸۶۳۰
 e-ISSN: ۲۲۵۱-۹۹۷۱
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 12، شماره 47 - ( تابستان 1402 ) ::
جلد 12 شماره 47 صفحات 55-41 برگشت به فهرست نسخه ها
واکاوی اصل وحدت و یکپارچگی صوَری در کتیبهٔ توحیدی گریوار بقعهٔ دوازده امام یزد
صفیه حاتمی* ، مهدی محمدزاده
چکیده:   (833 مشاهده)
تزیین، معنا و مفهومی فراتر از آراستن و پوشش ظاهری دارد و برای درک آن باید نسبت به مفاهیم دینی و رمزهای تصویری شناخت پیدا کرد. در کلیه آثار هنر و معماری اسلامی همیشه تزیینات نقش اساسی در برقراری حس وحدت و یگانگی داشتهاند و از تدابیر تجسمی متفاوتی برای القای این حس استفاده شده است. کتیبه گریوار بقعه دوازده امام یزد با هزار سال قدمت از کتیبههای منحصربهفرد با مضمون توحیدی و بر بستری هشت ضلعی است که بررسی کیفیت اصل وحدت و یکپارچگی تجسمی میتواند مبنای تجزیهوتحلیل آن قرار گیرد. مقاله حاضر سعی کرده است با تجزیه و تحلیل این کتیبه پی به تدابیر تجسمی و صوری بهکاررفته در آن ببرد و در این راستا به این پرسش پاسخ دهد که در طراحی کتیبه گریوار گنبد بقعه دوازده امام یزد، طراح کدام تدابیر تجسمی و بصری را، چگونه و به چه میزان برای القای حس وحدت به کار بسته است. در این پژوهش کیفی که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و دادهها به شیوه مطالعات کتابخانهای و بررسیهای میدانی جمعآوریشدهاند، ضمن تأملی بر ماهیت این بنا، کتیبه مذکور که با گذر زمان آسیبهایی دیده است بازآفرینی شد. ازآنجاییکه وحدت کلی در اجزا نهفته است، ضمن تحلیل ساختار کلی، بخشهایی از این کتیبه طولانی بهصورت تصادفی برای تحلیل انتخاب شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد پیروی از ریخت یکسان، بهخصوص در نظام هندسی و نوشتاری، استفاده از اجزای خرد در هر نظام؛ پیروی از ساختار خطی مشترک و فضای خالی همارزش در سطح کتیبه و... از شاخصترین تدابیر بصری بهکاررفته با کمیتها و کیفیتهای متفاوت در طراحی کتیبه مذکور است که در مجموع با ایجاد وحدت بصری مطلوب در القای هرچه بیشتر مضامین توحیدی آن نقش دارد.
واژه‌های کلیدی: بقعهٔ دوازده امام یزد، کتیبهٔ توحیدی، کوفی تزیینی، وحدت و یکپارچگی صوری
متن کامل [PDF 1874 kb]   (393 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/2/2 | پذیرش: 1402/4/5
فهرست منابع
1. ابویی، رضا (1388). هزارسال استواری. یزد: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.
2. اسحق‌دواتگر، زیبا (1398). وجود اصل وحدت و کثرت در معماری اسلامی؛ نمونهٔ موردی: مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان. کنفرانس بین المللی توسعه پایدار و عمران شهری، دورهٔ9، 20اذر1398.
3. آرنهایم، رودلف (1388). هنر و ادراک بصری. ترجمهٔ مجید اخگر، تهران: سمت.
4. افشار، ایرج (1372). یادگارهای یزد. (جلد 2)، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
5. اوکریریک، استینسون؛ ویک.برن،کایتون (1390). مبانی هنر نظریه و عمل. ترجمهٔ محمدرضا یگانه دوست، تهران: سمت.
6. آیتی، عبدالحسین (1317). آتشکدهٔ یزدان. یزد: انجمن ادبی یزد.
7. بلر، شیلا (1394). نخستین کتیبه‌ها در معماری دوران اسلامی ایران. تهران: فرهنگستان هنر( مؤسسهٔ متن).
8. بمانیان، محمدرضا؛ سیلوایه، سونیا (1391). بررسی نقش گنبد در شکل‌دهی به مرکزیت معماری مسجد. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 5(9)، 30-19.
9. پوپ، آرتور اپهام؛ آکرمن، فیلیپس (1355). بررسی هنر ایران. لندن: دانشگاه آکسفورد با همکاری می جی شوبوی توکیو و گروه مناف‌زاده تهران.
10. پیرنیا، محمدکریم (1369). آشنایی با معماری اسلامی ایران. تدوین غلامحسین معماریان، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
11. حجت، عیسی (1394). سنت سنت‌گرایان و سنت‌گرایی معماران. نشریهٔ هنرهای زیبا _ معماری و شهرسازی، 20 (1)، 16-5.
12. حقوقی، عسکر (1384). تفسیر ابو الفتوح رازی. جلد 2، قم: دار الحدیث.
13. خادم‌زاده، محمدحسن؛ اصفهانی‌پور، فائزه (1393). واکاوی تحولات آرایه‌های داخلی گنبد در شیوهٔ یزد و تأثیرات آن بر سایر بناها در ایران. پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران. 4 (7). 211-193.
14. خزائی، محمد (1396). منار جام. تهران: فرهنگستان هنر(مؤسسهٔ متن).
15. دانش یزدی، فاطمه (1387). کتیبه‌های اسلامی شهر یزد. یزد: پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد.
16. زارعی، باب الله (1377). کتیبهٔ کوفی مسجد جامع قزوین (معرفی اجمالی خطوط کوفی و کاربرد آن‌ها در گرافیک). تهران: فرهنگ و ارشاد اسلامی.
17. زمرشیدی، حسین (1390). تحول خط بنایی در معماری صفویه با تأکید بر تزیینات کتیبه‌ای مسجد حکیم اصفهان. دو فصلنامهٔ مطالعات هنر اسلامی، بهار و تابستان1390، (14)، 118-101.
18. شیخ‌زاده، مریم؛ اعظم‌زاده، محمد؛ هاشمی زرچ آباد، حسن (1401). تحلیل ترکیب‌بندی و فضای بصری نقوش هندسی و کتیبه‌ها در دو برج مقبرهٔ چهل دختران و پیر علمدار دامغان. نگارینهٔ هنراسلامی، 9(23)،54-40.
19. شیخی، علیرضا؛ خلوصی‌راد، زینب (1398). مطالعهٔ کتیبه‌ها و آرایه‌های تزیینی مسجد جامع خوارزمشاهی گناباد. هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، 24(3)، 88-77.
20. فرید، امیر (1400). هم‌نشینی نقش و نوشتار در هنر ایران. تهران: کلهر.
21. فضائلی، حبیب‌الله (1350). اطلس خط. اصفهان: انجمن آثار ملی اصفهان.
22. قوچانی، عبدالله (1383). بررسی کتیبه‌های بناهای یزد. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
23. لائور، دیوید.ا؛ پن‌تاک، استیوان (1396). مبانی طراحی. ترجمهٔ محمدتقی فرامرزی، تهران: لاهیتا.
24. مکی‌نژاد، مهدی (1397). ساختار و ویژگی کتیبه‌های کوفی تزیینی در دورهٔ سلجوقی و ایلخانی. نگره، 13(46)، 27-26.
25. مکی‌نژاد، مهدی (1387). تاریخ هنر ایران در دورهٔ اسلامی (تزیینیات معماری). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها/مرکز تحقیق و توسعهٔ علوم انسانی سمت.
26. Blair, Sheila (1992). The monumental inscriptions from early Islamic Iran and Transoxiana. New York:Leiden [DOI:10.1163/9789004660816]
27. Zelanski, Paul; Patfisher, mary (1996). Design principles. Wadsworth Thomson.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Hatami S, Mohammadzadeh M. Analyzing the Principle of Visual Unity and Integration in the Grivar Monotheistic Inscription in the Davazdah Imam Mausoleum of Yazd. کیمیای هنر 2023; 12 (47) :41-55
URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2251-fa.html

حاتمی صفیه، محمدزاده مهدی. واکاوی اصل وحدت و یکپارچگی صوَری در کتیبهٔ توحیدی گریوار بقعهٔ دوازده امام یزد. کیمیای هنر. 1402; 12 (47) :41-55

URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2251-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 12، شماره 47 - ( تابستان 1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
Kimiya-ye-Honar
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 38 queries by YEKTAWEB 4660