[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
درباره پژوهشکده هنر::
مقالات در دست انتشار::
::
ISSN: ۲۲۵۱-۸۶۳۰
 e-ISSN: ۲۲۵۱-۹۹۷۱
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 12، شماره 48 - ( پائیز 1402 ) ::
جلد 12 شماره 48 صفحات 64-51 برگشت به فهرست نسخه ها
نقد هنر در متون تاریخی تیموریان و صفویان
حنیف رحیمی پردنجانی*
چکیده:   (610 مشاهده)
با مطالعه و بررسی تواریخ عمومی، سلسله‌ای و سلطانی، در دوره‌های تیموری و صفوی، شاهد توجه فزاینده به هنر و هنرمند در آن‌‌‌‌ها هستیم. این توجه، طیفی از اشارات پراکنده در برخی متون تاریخی دورهٔ تیموری تا اختصاص یک بخش مبسوط به طبقهٔ هنرمندان در متون اواخر دورهٔ صفوی را شامل می‌‌‌‌شود. هر مورّخ با توجه به دوره و رویکرد خود، در خلال وقایع سیاسی، به تعداد مشخصی از هنرمندان پرداخته و آنان را مورد نقد و قضاوت قرار داده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل متون تاریخی هنر ایران، به دنبال پاسخ به این سؤال است که مورّخان چگونه هنر و هنرمندان را مورد نقد و قضاوت قرار داده‌‌‌‌اند. این پژوهش، به‌‌‌‌طوردقیق، به این پرسش پاسخ می‌‌‌‌دهد: کدام معیارها موجب برکشیدن برخی هنرمندان و نام بردن از آن‌ها در کتاب‌های تاریخ شده است؟ روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی، با تمرکز بر تحلیل محتواست و شیوهٔ گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌‌‌‌ای است. یافته‌‌‌‌های پژوهش نشان می‌‌‌‌دهد که مورّخان از معیارهای مختلفی همچون برشمردن خصوصیات اخلاقی و رفتاری؛ نزدیکی به خاندان سلطنت؛ ویژگی‌‌‌‌های فنّی آثار؛ مقایسه با یکدیگر؛ و از ارزش مادی آثار و نظر جامعهٔ مخاطب برای قضاوت هنر و هنرمندان بهره برده‌‌‌‌اند. نتیجهٔ پژوهش نشان می‌دهد که این معیارها با تمرکز بر هر کدام از چهار مؤلفهٔ اصلی نقد هنر، یعنی: هنرمند، اثر، جامعه و مخاطب؛ در قالب چهار خط سیر یا شاخهٔ تاریخ‌نگاری قابل شناسایی هستند. این خط سیرها عبارت‌‌‌‌اند از شاخهٔ تاریخ‌نگاری حافظ آبرو و سمرقندی که در پرتو سیاست به هنرمند توجه نشان داده‌‌‌‌اند؛ شاخهٔ خواندمیر، روملو و والهٔ اصفهانی با تمرکز بر هنرمند؛ شاخهٔ بابر و دوغلات یا همان شاخهٔ هندی-مغولی با تمرکز بر اثر هنری؛ و شاخهٔ بوداق منشی و اسکندربیک با تمرکز بر جامعه و مخاطب.
 
واژه‌های کلیدی: نقد هنرمند، نقد زمینه‌ای هنر، نقد جامعه‌شناختی هنر، نقد اثر هنری، نقد مخاطب، متون تاریخی دورهٔ تیموری، متون تاریخی دورهٔ صفوی
متن کامل [PDF 510 kb]   (413 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/2/3 | پذیرش: 1402/5/23
فهرست منابع
1. آبرو، حافظ (1380). زبدهالتواریخ. تصحیح سیدکمال حاج سید جوادی (جلد 4)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2. آژند، یعقوب (1388). بنیاد نقد هنر در سدۀ نهم هجری. پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، زمستان، (15)، 116-96.
3. بابر، ظهیرالدین محمد (بی‌تا). بابرنامه یا توزک بابری. چاپ سنگی متعلق به دانشگاه تهران.
4. بلخاری، حسن (1386). اصول و مبانی نقد و پژوهش هنری: معنا و مفهوم نقد در آثار قدما (اسلامی-ایرانی). پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، مهر و آبان، (5)، 19-6.
5. ترکمان، اسکندر بیک (1350). تاریخ عالم آرای عباسی. به کوشش ایرج افشار (چاپ دوم). تهران: امیرکبیر و کتابفروشی تأیید اصفهان.
6. خواندمیر، غیاث‌الدین (1372). مآثرالملوک به ضمیمۀ خاتمه خلاصه الاخبار و قانون همایونی. تصحیح میرهاشم محدث، تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
7. خواندمیر، غیاث‌الدین (1380). تاریخ حبیب‌السّیر فی اخبار افراد بشر (جلد 4). زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: کتابفروشی خیام.
8. درخشانی، حبیب (1386). راه و رسم پیشینیان در نقد. پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، مهر و آبان، (5)، 31-20.
9. دوغلات، محمد میرزا حیدر (1383). تاریخ رشیدی. تصحیح عباسقلی غفاری‌فرد، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
10. روملو، حسن بیک (1357). احسن التواریخ. تصحیح عبدالحسین نوائی، تهران: انتشارات بابک.
11. سراج شیرازی، یعقوب بن حسن (1376). تحفهالمحبّین. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، کرامت رعناحسینی و ایرج افشار، تهران: نقطه و میراث مکتوب.
12. سمرقندی، دولتشاه بن علاءالدوله (1382). تذکرهالشعراء. تصحیح ادوارد براون، تهران: اساطیر.
13. سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزّاق (1383). مطلع سعدین و مجمع بحرین. به اهتمام عبدالحسین نوائی (جلد 2، دفتر اول)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
14. شکراللهی طالقانی، احسان اللّه (1388). ادبیات نقد در گلستان هنر. پیام بهارستان، تابستان، (4)، 334-329.
15. قزوینی، بوداق منشی (1388). بخش احوال خطاطان و نقاشان از کتاب جواهر الأخبار (محفوظ در کتابخانۀ آکادمی علوم سن‌پترزبورگ به خط مؤلف). به کوشش کفایت کوشا. نامۀ بهارستان، پاییز، (15)، 107-120.
16. قطب، سید (بی‌تا). النقد الادبی، اصول و مناهجه. چاپ بیروت، تحت شمارۀ 109077 در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است.
17. کاووسی، ولی الله (1389). تیغ و تنبور: هنر دورۀ تیموریان به روایت متون. تهران: مؤسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن).
18. مایل هروی، نجیب (1372).کتاب‌آرایی در تمدن اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی.
19. موران، برنا (1388). نظریه‌های ادبیات و نقد، ترجمۀ ناصر داوران. تهران: مؤسسۀ انتشارات نگاه.
20. واله اصفهانی، محمّد یوسف (1372). خلد برین (ایران در روزگار صفویان). به کوشش هاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
21. Abrams, M. H. (1953). The Mirror and the Lamp: Romantic Theory and the Critical Tradition. London; Oxford; New York: Oxford University Press.
22. Thackston, McIntosh Wheeler (2001). Album Prefaces and Other Documents on the History of Calligraphers and Painters. Leiden; Boston; Koln: Brill. [DOI:10.1163/9789004492301]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rahimi Pordanjani H. Criticism of art in Tīmūrīd and Safavīd historical texts. کیمیای هنر 2023; 12 (48) :51-64
URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2196-fa.html

رحیمی پردنجانی حنیف. نقد هنر در متون تاریخی تیموریان و صفویان. کیمیای هنر. 1402; 12 (48) :51-64

URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2196-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 12، شماره 48 - ( پائیز 1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
Kimiya-ye-Honar
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 38 queries by YEKTAWEB 4660