|
پیکربندی عناصر چهارگانه در پیهسوزهای فلزی دورهٔ سلجوقی با رویکرد نقد تخیلی گاستون باشلار
|
فروغ عموئیان*   |
|
|
|
چکیده: (128 مشاهده) |
در گسترۀ تاریخ تمدن ایران‌زمین، ساخت اشیاء افزون بر تأثیرِ فناوری ساخت و تولید، همواره متأثر از مضامین گوناگون در بافتی معنایی بوده که الگویی در شکل‌گیری دارد. در میان اشیاء، ادوات مرتبط با روشنایی و چراغ‌ها، به‌خصوص پیه‌سوزها، شکل بارزی از فرم و محتوای نمادین در عملکرد ظاهری خود به نمایش گذاشته و بستر آماده‌ای جهت تحلیل و تفسیر به دست می‌دهند. هدف از این پژوهش تحلیل عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش، و محتوای اسطوره‌ای و نمادین آن در فرم و عملکرد پیهسوزهای تاریخی ایران‌زمین است. از این رو، استفاده از رویکرد نقد تخیلی گاستون باشلار، قالبی در جهت سنجش پیکربندی فرم و عملکرد در نظر گرفته شده تا به دو پرسش پاسخ داده شود: 1) فرم و عملکرد در پیهسوزهای فلزی دورۀ سلجوقی دارای چه مؤلفه‌های بصری و نمادینی‌اند؟ 2) عناصر چهارگانه چگونه در پیکربندی پیهسوزهای فلزی متمرکز و تبیین شده‌اند؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نمونه‌های پژوهش از بازدید میدانی از بخش مخزن موزۀ باستانشناسی گرگان، موزۀ ویکتوریا و آلبرت لندن و منابع مکتوب تصویربرداری و گردآوری شده‌اند. نتایج حاصل از پژوهش در تحلیل و نقد تخیلی آثار نشان می‌دهد که ماهیت بصری شکل‌گیری بدنه و عملکرد مشخص پیه‌سوزها دارای لایه‌های معنایی بوده که در پوستۀ زیرین آثار به صورت آب، باد، خاک و آتش و جفت‌های متضاد معنایی شامل مرگ و زندگی، دنیا و آخرت، و جسم و روح مستتر است. |
|
| واژه‌های کلیدی: پیه‌سوز فلزی، بعد معنایی، صور خیال، عناصر چهارگانه، گاستون باشلار |
|
|
متن کامل [PDF 1063 kb]
(62 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1403/5/21 | پذیرش: 1403/11/13
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
