[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
درباره پژوهشکده هنر::
مقالات در دست انتشار::
::
ISSN: ۲۲۵۱-۸۶۳۰
 e-ISSN: ۲۲۵۱-۹۹۷۱
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 12، شماره 49 - ( زمستان 1402 ) ::
جلد 12 شماره 49 صفحات 59-43 برگشت به فهرست نسخه ها
کلمه در قاب تصویر: تحلیل معناشناختی نقش نوشتار در نقاشی معاصر ایران (دهه‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ خورشیدی)
سمیرا رویان* ، ماریا عالمی
چکیده:   (249 مشاهده)
چگونگی برهم‌‌‌‌کنش کلمات و تصاویر در ساخت معنا از موضوعات مهم هنر معاصر است. در هنر معاصر (از۱۹۷۰ میلادی به بعد)، هنرمندان، با ترکیب واژه‌‌‌‌ها و تصاویر، آثار هنری پیچیده و چندلایه‌‌‌‌ای خلق می‌‌‌‌کنند؛ بدین نحو شیوه‌‌‌‌های سنتی بیان‌‌‌‌گری هنر به چالش کشیده می‌‌‌‌شود. با توجه به سابقۀ دیرینـۀ همنشینی کلمه و تصویر در هنرهای تجسمی ایران و استفاده از نوشته و خوشنویسی در نقاشی نوگرای ایران که امروزه به عنوان یکی از مشخصه‌‌‌‌های نقاشی ایرانی شناخته می‌‌‌‌شود، هدف پژوهش حاضر تبیین نقش نشانه‌‌‌‌های نوشتاری بر خوانش متن تصویری در نقاشی معاصر ایران است. از آنجا که هنر به عنوان یک نظام نشانه‌‌‌‌شناختی تولید محتوا شناخته می‌‌‌‌شود، مسئلۀ پژوهش حاضر این است که چگونه حضور واژه‌‌‌‌ها درون قاب نقاشی - که منجر به ترکیب دو نظام رمزگانیِ متمایز می‌‌‌‌شود - معنای تصاویر را تحت تأثیر قرار می‌‌‌‌دهد. بدین منظور پس از مطالعه و دسته‌‌‌‌بندی جامعۀ آماری که شامل نقاشی-نوشته‌‌‌‌های هنرمندان ایرانی در دو دهۀ ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ خورشیدی است،  آثار سه نقاش معاصر ایرانی که با رویکردهای متفاوت از نشانه‌‌‌‌های نوشتاری در نقاشی‌‌‌‌هایشان استفاده کرده‌‌‌‌اند به عنوان نمونه انتخاب شد. روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی است و از روش نشانه‌‌‌‌شناسی لایه‌‌‌‌ای برای تحلیل نشانه-معناشناختی نمونه‌‌‌‌های انتخابی استفاده شده است. نتایج بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌‌‌‌دهد که حضور نوشتۀ داخل کادر نقاشی در هنر معاصر ایران کارکردهای متنوعی دارد؛ بدین ترتیب که نشانه‌‌‌‌های نوشتاری، گاه با تکیه بر صراحت بیانی گفتار، دلالت‌‌‌‌های ضمنی تصویر را محدود و خوانش متن تصویری را تسهیل می‌‌‌‌کنند و  گاه با توسعۀ بُعد ادراکی اثر و پس زدن محدودیت‌‌‌‌های ادراک دیداریِ صِرف بر کثرت دلالت‌‌‌‌های معنایی تصویر می‌‌‌‌افزایند. البته در مواردی نیز کارکرد بیانی نوشتار به نفع کارکرد بصری کنار می‌‌‌‌رود و نشانه‌‌‌‌های کلامی به نشانه‌‌‌‌های دیداریِ هویت‌‌‌‌مآبانه بدل می‌‌‌‌شوند.            
واژه‌های کلیدی: نشانه کلامی، نشانه تصویری، متن تصویری، نشانه‌شناسی لایه‌ای، نقاشی معاصر ایران
متن کامل [PDF 962 kb]   (138 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/2/28 | پذیرش: 1402/7/1
فهرست منابع
1. آفرین، فریده (1398). تحلیل تطبیقی جایگاه نوشتار در کنش زیباشناختی سای تومبلی و فریدون آو بر اساس آرای دریدا. مطالعات تطبیقی هنر، پاییز و زمستان ، (18)، 88-71.
2. پاکباز، رویین (1395). دایره المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
3. چندلر، دانیل (1387). مبانی نشانه‌‌‌‌‌شناسی. ترجمۀ مهدی پارسا. تهران: سوره مهر.
4. حکیم، اعظم؛ پاکزاد، زهرا ؛ کوثری، مسعود (1400). مطالعه‌‌‌‌‌ای بر گفتمان چندوجهی نوشتار/تصویر در هنر معاصر ایران. فصلنامه نگره. (60)، 141-156.
5. رز، ژیلیان (1398). روش و روش شناسی تحلیل تصویر. ترجمۀ سید جمال الدین اکبرزاده جهرمی (چاپ سوم). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما.
6. سجودی، فرزان (1388). نشانه شناسی: نظریه و عمل. تهران: نشر علم.
7. سجودی، فرزان (1387). نشانه شناسی کاربردی. تهران: نشر علم.
8. شعیری، حمیدرضا (1388). از نشانه‌‌‌‌‌شناسی ساختگرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی. نقد ادبی. 2(8)، 51-33.
9. شعیری، حمیدرضا؛ قبادی، حسینعلی؛ هاتفی، محمد (1388). معنا در تعامل متن و تصویر؛ مطالعه نشانه-معناشناختی دو شعر دیداری از طاهره صفارزاده. پژوهشهای ادبی. (25)، 39-70.
10. فوکو، میشل (1375). این یک چپق نیست: با نقاشی‌‌‌‌‌هایی از رنه ماگریت. ترجمۀ مانی حقیقی. تهران: مرکز.
11. قزل، سلیمه (1392). نوشتار به مثابه تصویر در نقاشی معاصر ایران. پایان‌‌‌‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
12. کشمیرشکن، حمید (1396). کنکاشی در هنر معاصر ایران. تهران: نظر.
13. کفشچیان مقدم، اصغر؛ اله خانی، کریم ( 1396). بررسی مؤلفه‌‌‌‌‌های تعامل فرم و متن در ساختار زیبایی‌‌‌‌‌شناسانه آثار نقاشی ایران. هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی. زمستان 1396، شماره 72، 23-32.
14. کیاشمشکی، زهرا (1391). بررسی چگونگی استحاله نوشتار و خوشنویسی به نقشمایه در نقاشی ایران (1337-1343ه.ش.). پایان‌‌‌‌‌نامۀ کارشناسی ارشد نقاشی، دانشکدۀ هنر، دانشگاه علم و فرهنگ.
15. کیاشمشکی، زهرا (1394). تحلیل نشانه‌‌‌‌‌شناختی چگونگی شکل‌‌‌‌‌گیری نقشمایه‌‌‌‌‌های نوشتاری در نقاشی معاصر ایران، کنفرانس بین المللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر و محیط زیست؛ افق های آینده، نگاه به گذشته. تهران: 17 اسفند.
16. محمدی خانقشلاقی، فرزانه؛ مازیار، امیر (1395). تقابل تصویر و کلمه در پاراگون لئوناردو داوینچی. نامه هنرهای تجسمی و کاربردی. بهار و تابستان، (17)، 5- 18.
17. مریدی، محمدرضا (1397). گفتمان‌‌‌‌‌های فرهنگی و جریان‌‌‌‌‌های هنری ایران: کندوکاوی در جامعه‌‌‌‌‌شناسی نقاشی ایران معاصر. تهران: دانشگاه هنر و کتاب آبان.
18. ملامحمدی، زهرا (1393). بررسی و تحلیل عناصر نوشتاری فارسی در هنرهای تجسمی معاصر ایران ( 1320-1390). پایان‌‌‌‌‌نامۀ کارشناسی ارشد نقاشی، دانشکدۀ هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر.
19. نودلمن، پری (1389). کنایه در کتب مصور: ذهنیت و عینیت، زمان و فضا. ترجمۀ بنفشه عرفانیان. کتاب ماه کودک و نوجوان. آبان، (157)، 90-82.
20. هاتفی، محمد (1388). بررسی و تحلیل نشانه-معناشناختی رابطه متن کلامی و تصویر در متون ادبی (شعر دیداری، کتاب مصور، نقاشی خط). رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
21. هاتفی، محمد (1400). دگردیسی پدیداری گفتمانی در رابطۀ کلامی/بصری؛ با بررسی شعری دیداری. پژوهش‌‌‌‌‌های زبان‌‌‌‌‌شناسی. پاییز و زمستان، (25)، 25-5.
22. Caloglou, Christine; Polymeris, Spiros (2019). Conceptual Art: The Visual and Verbal Semiosis Interplay. Addaption. Volume 12, Issue 3, 284-297. [DOI:10.1093/adaptation/apz018]
23. Follesdal, Dagfinn (1997). Semantic and Semiotics, In: Chiara, M.L.D., Doets, K., Mundici, D., Van Benthem, J. (eds). Structures and Norms in Science. Synthese Library, vol 260. Springer, Dordrecht. [DOI:10.1007/978-94-017-0538-7_28]
24. Foucault, Michel (1994). The Order of Things: An Archaeology of Human Science. trans: A. M. Sheriden Smith, New York: Vintage
25. Kalyva, Eve (2017). Image and Text in Conceptual Art: Critical Operations in Context. Switzerland: Springer. [DOI:10.1007/978-3-319-45086-5]
26. Lewis, David (2001). Showing and telling: The Difference that makes a Difference. Literacy. Volume 35, Issue 3, 94-98. [DOI:10.1111/1467-9345.00169]
27. Mitchell, W. J. T. (1996). Word and Image. In Nelson, Robert and Richard Shiff. Critical Terms for Art History. University of Chicago.
28. Peppin, Guy (2015). The Painted Word/Writing the Image. Master of Fine Arts Thesis, Sydney College of the Arts, University of Sidney.
29. Scott, David (2003). Same Differences: Word and Image in the Contemporary Art. CIRCA. Volume 104, 31-34 [DOI:10.2307/25563963]
30. Tanke, J. J. (2009). Foucault s Philosophy of Art: A Genealogy of Modernity. London: Continuum.
31. URL1: Cy Twombly. Untitled. 1952 | MoMA
32. URL2: Joseph Kosuth. One and Three Chairs. 1965 | MoMA
33. URL3: https://darz.art/fa/artists/fereydoun-ave [Accessed on November 2021]
34. URL4: درز | اثر از فریدون آو (darz.art)
35. URL5: داوود زندیان - گالری ایرانشهر (iranshahrgallery.com)
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Royan S, Alemi M. Words in Pictures: A Semantic Analysis of the Role of Written Signs in Contemporary Iranian Painting (from 2000 onwards). کیمیای هنر 2024; 12 (49) :43-59
URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2214-fa.html

رویان سمیرا، عالمی ماریا. کلمه در قاب تصویر: تحلیل معناشناختی نقش نوشتار در نقاشی معاصر ایران (دهه‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ خورشیدی). کیمیای هنر. 1402; 12 (49) :43-59

URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2214-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 12، شماره 49 - ( زمستان 1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
Kimiya-ye-Honar
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 38 queries by YEKTAWEB 4645