شاهنامۀفردوسی،ازجملهآثار ادبی است کهدر آن روایات قتل قهرمانان وسوگواری بر آنهابیانشدهودربرخیازنسخمصورآن،نگارههاییبامضمون سوگواریمصورشدهاند. نگارگران شاهنامهٔایلخانیکه یکیازشاهکارهایعصرمغولومکتب اولتبریزاست، به‌کرات نگاره‌های قتل و سوگواری را در این اثر به تصویر کشیده‌اند. در باب مطالعۀ نگاره‌هایی با این مضامین در شاهنامۀایلخانی،صرفاًباتکیهبرمتنو اشعار شاهنامهدرکچنداندرستیاز نشانه‌ها و مفاهیم بصریموجوددرنگارههاحاصل نمی‌شود. لذا در اینپژوهشنگارههای قتل و سوگواری در شاهنامۀ ایلخانی براساس نشانه‌شناسی رولان بارتبررسیشده استو نتایج نشانمیدهد نگاره‌های شاهنامۀ ایلخانی، این اثر ارزشمند، که پدیدآورندگان آن اهدافی والاتر از صرف خلق یک اثر هنری داشته‌اند، نه تنها سیر آفرینش و تکامل هنر ایرانی را به نمایش می‌گذارد، بلکه بازتابی از اعتقادات، باورها، جریانات اجتماعی-سیاسی و نشانه‌هایی از ایران در دورۀ مغول است. نگارههایانتخابیازاینشاهنامه با مضمون قتل و سوگ،بادیدگاهی متفاوت، براساس «نشانه‌شناسی رولان بارت» موردتجزیه وتحلیلساختاری و محتوایی قرار گرفته است. با تشریح و آشکارسازی ارتباط دلالت‌های صریح-ضمنی، میانمتن وتصویر، بیان شد که دلالت صریح نگاره‌های سوگ بر متن اصلی و مکتوب (سروده‌های شاهنامه) دلالت دارد. در بررسی دلالت‌های ضمنی، ارتباط سوگ‌نگاره‌ها به وضعیت مردم ایران پس از حمله و قتل‌عام مغول دلالت دارد. در تحلیل دلالت‌ضمنی دوم نیز میتوان گفت نگاره‌های قتل و سوگواری در این شاهنامه با تأکید وزیر وقت، خواجه غیاث‌الدین‌محمد، بهبزرگداشتخاطرهقتلپدرش، خواجهفضلاللههمدانی، دلالت دارد.
Bagherizadeh F, Saber Z. The Analysis of the Assassination and Mourning Imagery in Ilkhani's Shahnameh Relying on the Semiotics Roland Barthes. کیمیای هنر 2024; 13 (52) :1-21 URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2318-fa.html
باقری‌زاده فاطمه، صابر زینب. تحلیل نگاره‌های قتل و سوگواری در شاهنامهٔ ایلخانی با تکیه بر نشانه‌شناسی رولان بارت. کیمیای هنر. 1403; 13 (52) :1-21
