[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
درباره پژوهشکده هنر::
مقالات در دست انتشار::
::
ISSN: ۲۲۵۱-۸۶۳۰
 e-ISSN: ۲۲۵۱-۹۹۷۱
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 11، شماره 45 - ( زمستان 1401 ) ::
جلد 11 شماره 45 صفحات 65-49 برگشت به فهرست نسخه ها
از کنش‌گری تا ناکنش‌گری: تحلیل نشانه معناشناختی فرایند فروپاشی سوژه در آثار نقاشی واقع‌گرای ایران معاصر در دو دههٔ اخیر
ویدا قاسمی ، حمیدرضا شعیری* ، مجید ضیائی
چکیده:   (987 مشاهده)
 به دنبال تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در میانه دهه هفتاد، هنرمندان جوان در پی خواستههای اجتماعی و فرهنگی تازه به خلق آثاری پرداختند که در آنها رویکردی انتقادی نسبت به مسائل جامعه داشتند. در چنین عرصهای، موضوع و مضمون آثار به سمت واقعگرایی بیشتری پیش رفت و نقاشی واقعگرای اجتماعی در هنر ایران دوباره شکل گرفت. اغلب این نقاشیها نشان میدهد که سوژه انسانی با تردید و بازاندیشی در باورها و ارزشهای اجتماعی القاشده به وی و واپس زدن آنها از سوژگی خارج و دچار فروپاشی میشود. از این رو در پژوهش حاضر، با هدف بهرهمندی از مفهوم «ناکنشگری» در رویکرد نشانه ـ معناشناسی به  تحلیل فرایند فروپاشی سوژه در آثار نقاشی واقعگرای ایران در دهه هشتاد و دهه نود، پرداخته شده است. این پژوهش به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و تحلیل آثار با استفاده از رویکرد نشانه ـ معناشناسی گفتمانی مکتب پاریس انجام شده است. بر این اساس، رابطه بین سطح بیان و سطح محتوا در شکلگیری «ناکنشگری اجتماعی» آثار نقاشی واقعگرای ایرانِ دو دهه اخیر و چگونگی تولید معنا بررسی شده است و نظامهای گفتمانی دیداری در تبیین ناکنشگری اجتماعی در نقاشیها، مورد تحلیل قرار گرفتهاند. یافتهها حاکی از آن است که در این آثار، هنرمند با تضعیف گفتمان کنشی از طریق فرایند حذف حضور کنشی سوژه و راهبردهای نشانه ـ معناشناختی دیداری از قبیل هنجارگریزی، خودکارگی سوژه، سوژه ناآگاه، بهحاشیه ـ راندگی و تهدید سوژه، جایگاه کنشگران گفتمان هنری را تقلیل داده است؛ تا جایی که حضور ناکنشگر گفتمانی برجسته و سوژه دچار فروپاشی شده است. همچنین هنرمند با نشان دادن وضعیت فشارهای و عاطفی سوژه در نظام گفتمانی ادراکی ـ حسی از طریق تمهیدات بصری همچون تاریکی، چروکیدگی، زخمخوردگی و غیره به نظام گفتمانی شَوشی اضطراب و تشویش دست مییابد که به تبیین ناکنشگری منجر میشود.
واژه‌های کلیدی: نقاشی معاصر ایران، نقاشی واقعگرا، فروپاشی سوژه، ناکنشگری گفتمانی، نشانه ـ معناشناسی گفتمانی
متن کامل [PDF 1706 kb]   (552 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/5/7 | پذیرش: 1401/11/15
فهرست منابع
1. احمدی، بابک. (1391)، از نشانه های تصویری تا متن، چاپ یازدهم، تهران: نشر مرکز.
2. بابک معین، مرتضی. (1394)، معنا به مثابه تجربه زیسته، تهران: سخن.
3. چندلر، دانیل. (1378)، مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا. چاپ سوم، تهران: سوره مهر.
4. شعیری، حمیدرضا. (1385)، تجزیه و تحلیل نشانه ـ معناشناسی گفتمان، تهران: سمت.
5. شعیری، حمیدرضا. (1391)، نشانه ـ معناشناسی دیداری: نظریه و تحلیل گفتمان هنری، چاپ اول، تهران: سخن.
6. شعیری، حمیدرضا. (1395)، نشانه ـ معناشناسی ادبیات، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
7. شعیری، حمیدرضا. (1400)، راهی به سوی هم‌آیی تصویر: مجموعه مقالات مروری بر زندگی و آثار مهدی سحابی. تهران: موزه هنرهای معاصر تهران.
8. ضیمران، محمد. (1390)، میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: هرمس.
9. فوکو، میشل. (1389)، سوژه و قدرت، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نی.
10. کرس، گونر؛ ون لیوون، تئو. (1398)، خوانش تصاویر، دستور طراحی بصری، ترجمه سجاد کبگانی. تهران: هنر نو.
11. گرب، ادوارد ج. (1381)، نابرابری اجتماعی، ترجمه محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌زاد، تهران: نشر معاصر.
12. گریماس، آلژیرداس. (1399)، نقصان معنا، ترجمه حمیدرضا شعیری. تهران: خاموش.
13. لو برتون، داوید. (1400)، جامعه‌شناسی بدن، ترجمه ناصر فکوهی. تهران: ثالث.
14. Bourdieu, pierre. (1984), Distinction: a social critique of the judgement of taste, Cambridge: Harvard university press.
15. Coquet, Jean-Claude. (1997), la quete du sens, Paris: PUF.
16. Coquet, Jean-Claude. (2014), Problématique du non-sujet, limoge university: actes semiotiques. [DOI:10.25965/as.5106]
17. Dondero, Maria Giulia. (2020), Les langages de l'image, De la peinture aux Big Visual Data. Paris: Hermann.
18. Fontanille, J. (2004), Séma et soma: les figures du corps, Paris: Maisonneuve et Larose.
19. Merlo- Ponty, Maurice. (1964), L'oeil et l'esprit, Paris: Gallimard. [DOI:10.1522/030824586]
20. https://darz.art . View in history: 5 DEC 2021.
21. https://www.honarmrooz.com. View in history: 5 DEC 2021.
22. https://ahmadmorshedloo.com. View in history: 5 DEC 2021.
23. http://azadart.gallery. View in history: 5 DEC 2021.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ghassemi V, Shairه H, Ziaee M. From Subject to Non-Subject: Semiotic Analysis of the Process of Subject Collapse in Contemporary Iranian Realist Paintings in the Last Two Decades. کیمیای هنر 2023; 11 (45) :49-65
URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2175-fa.html

قاسمی ویدا، شعیری حمیدرضا، ضیائی مجید. از کنش‌گری تا ناکنش‌گری: تحلیل نشانه معناشناختی فرایند فروپاشی سوژه در آثار نقاشی واقع‌گرای ایران معاصر در دو دههٔ اخیر. کیمیای هنر. 1401; 11 (45) :49-65

URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2175-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 45 - ( زمستان 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
Kimiya-ye-Honar
Persian site map - English site map - Created in 0.06 seconds with 38 queries by YEKTAWEB 4660