تن‌زیبایی‌شناسی، به عنوان جریانی نوظهور و در عین حال گذشته‌نگر، توسط ریچارد شوسترمن در حوزهٔ زیبایی‌شناسی معاصر مطرح شده است. این پروژه در زمینه‌ای پراگماتیستی، با الهام از ایدهٔ «فلسفه به مثابه هنر زیستن» و برخی سنن تنانهٔ شرقی و روش‌های درمانی روان‌تنی مدرن غربی صورت‌بندی شده است. تن‌زیبایی‌شناسی به عنوان مطالعهٔ انتقادی و پرورش بهبودیابندهٔ تجربه و استفاده از تن (سوما) به عنوان کانون ادراک حسی تعریف شده و هدف آن بر غنی‌سازی دانش گزاره‌ای دربارهٔ بدن و تجربهٔ تنانهٔ زیسته در فرایند ادراک استوار شده است. موضع انتقادی تن‌زیبایی‌شناسی، در درجهٔ اول، متوجه دوگانه‌‌انگاری ذهن ـ بدن برآمده از اندیشهٔ متافیزیکی غربی و پس از آن، متوجه سنت زیبایی‌شناسی غربی است. شوسترمن، زیبایی‌شناسی باومگارتن را پس از حدود دویست و پنجاه سال به صحنهٔ فلسفه‌ورزی کشانده و آن را در زمینهٔ گفتمانی متفاوتی مطرح کرده است. خوانش پراگماتیستی شوسترمن از زیبایی‌شناسی باومگارتن، چشم‌انداز جدیدی در فضای زیبایی‌شناسی معاصر گشوده است. این مقاله با هدف بررسی نسبت تن‌زیبایی‌شناسی شوسترمن با زیبایی‌شناسی باومگارتن و تحلیل پیامدهای این جریان برای زیبایی‌شناسی معاصر نگارش یافته است. تن‌زیبایی‌شناسی با مشروعیت‌بخشی به بدن و تأکید بر نقش مغفول ادراک حسی، خود را در موضع بدیل و تکمیل‌کنندهٔ زیبایی‌شناسی ناتمام باومگارتن نشانده است. شوسترمن، تن‌زیبایی‌شناسی را پایان‌بخش غفلت از بدن می‌داند که باومگارتن متأثر از خردگرایی عصر روشنگری، به آن تن داد و از رهگذر سنت ایدئالیستی، در زیبایی‌شناسی سدهٔ نوزدهم تشدید شد. تن‌زیبایی‌شناسی به واسطهٔ موضع‌گیری صریح در زمینهٔ اهمیت ادراک حسی در فرایند شناخت زیبایی‌شناختی و با چینش مجموعه‌ای از عناصر همسو در ساختاری منسجم توانسته است، مفهوم بنیادین زیبایی‌شناسی را احیا کند؛ زیبایی‌شناسی را فراتر از فلسفهٔ هنرهای زیبای هگلی گسترش دهد؛ پیوند امر زیبایی‌شناسی و امر عملی را محقق سازد؛ چرخش امر ادراکی تنانه را به دیگر حوزه‌های دانش بسط دهد؛ و نوعی کنش‌گرایی زیبایی‌شناختی را در زیبایی‌شناسی نظری ـ فلسفی رسمیت بخشد.
Pazouki S, Taqavi A. The Relationship between Shusterman's "Somaesthetics" and Baumgarten's "Aesthetics" and its Implications for Contemporary Aesthetics. کیمیای هنر 2025; 13 (53) :59-78 URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2389-fa.html
پازوکی شهاب، تقوی علی. نسبت «تن‌زیبایی‌شناسی» شوسترمن با «زیبایی‌شناسی» باومگارتن و پیامدهای آن برای زیبایی‌شناسی معاصر. کیمیای هنر. 1403; 13 (53) :59-78
