آثار نگارگری در نیمۀ دوم سدۀ یازدهم قمری، هم‌زمان با حکومت صفوی، سیری از تحولات را از سر گذراند. یکی از ویژگی‌های بسیار مهم آثار برجای‌مانده از این زمانه نوسان در پیروی از سنت‌های پیشینی و یا الگو پذیری از کیفیات نقاشی اروپایی است. نگارۀ میخک گلدان، به رقم شفیع عباسی، حاصل این روزگار است و در مرقعی منسوب به وی جای دارد. اگرچه هنرپژوهان درخصوص این نگاره احتمال‌ها و نظریاتی را طرح کرده‌اند، به نظر می‌رسد نگارۀ مذکور همچنان می‌تواند زمینه‌ساز پژوهش‌هایی در حوزۀ تحولات نگارگری ایرانی باشد. به همین منظور، هدف پژوهش حاضر شناسایی مهم‌ترین نمودهای پای‌بندی و یا استقلال عمل از سنت‌های پیشین نگارگری است تا به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به دورۀ زمانی خاص و تأثیرات میان فرهنگی، نگارگر در چه مواردی متأثر از سنت‌های پیشینی و یا جریان‌های فرهنگی تازه‌نفوذیافته بوده است. در این پژوهش، با رویکردی گذشته‌نگر و با ابزار جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای اسنادی، از شیوۀ توصیفی برای رسیدن به هدفی بنیادی استفاده شده است. نتایج حاصل مهم‌ترین نمودهای تبعیت از سنت‌های پیشین را در چکیده‌نگاری و آذینگری شناسایی می‌کند. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد اگرچه شفیع طبیعت‌گرایی اروپایی را مطلوب می‌شمرده و از آن متأثر بوده است، همچنان با الهام از سنت‌های پیشین از زاویۀ دید هم‌زمان و چیدمان تزیینی برای گل‌ها استفاده کرده است. در نهایت، چنین گمان می‌رود که هم‌آمیزی سنت‌های نگارگری ایرانی، در کنار کیفیات نقاشی اروپایی، نوعی ویژگی فردی را در نگارۀ میخک گلدان حاصل آورده است.
Sheykhi M, Jahangard A. Independence and Adherence to Iranian Painting Tradition in Shafi Abbasi's “Mīkhak Guldān”. کیمیای هنر 2024; 13 (51) :77-96 URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2290-fa.html
شیخی محبوبه، جهانگرد علی اکبر. استقلال عمل و پای‌بندی به سنت نقاشی ایرانی در نگارهٔ میخک گلدان شفیع عباسی. کیمیای هنر. 1403; 13 (51) :77-96
