فرضیه تأثیر معماری ساسانی بر معماری اسلامی را معطوف به تجانس‌های فُرمی، شکلی و تزیینی بررسی کرده‌اند اما قابلیت انتساب این همگونی‌ها به ادوار و آثار دیگر از نظر دور مانده است. معماری، دانش و پیشه‌ای با ماهیت فنی و اجتماعی است، و مناسب است که در تبیین اثرگذاری، ماهیات مذکور نیز اضافه بر ارزیابی کالبدی بررسی شوند. بنابراین پژوهش حاضر این تأثیرگذاری را در لایه‌هایی عمیق‌تر، یعنی در دو زمینه جایگاه معماری به‌عنوان دانش و حرفه و همچنین فناوری ساختِ اجزای سازه‌ای در دو دوره ساسانی و اسلامی که در پژوهش‌های قبلی کمتر تدقیق شده، می‌سنجد. ابتنای نظری این سنجش استوار بر نظریه بینامتنیت و داده‌ها برای تحلیل مأخوذ از متون تاریخی است. هدف تحقیق، تبیین جایگاه معماری و کُنشگران مستقیم این حوزه در دوره ساسانی با دست‌مایه قرار دادن فهم در زمانی از معماری و همچنین تأملی دقیق‌تر بر فناوری ساختِ عناصر سازه‌ای و اثر آن‌ها بر متن بعدی، یعنی معماری اسلامی است. استخراج این ارتباط می‌تواند به تقویت یا تضعیف فرضیه اصلی و همچنین منشأ تکوین معماری اسلامی کمک کند. پژوهش از دید زمانی، مقطعی و گذشته‌نگر، مبتنی بر استدلال‌های عمدتاً استقرایی و از موضع فرایندی، کیفی و با رویکردی تفسیری- تاریخی است. به‌نظر می‌رسد معماری اسلامی از حیث مفهوم، جایگاه این دانش و نظام دیوانی، کاملاً وام‌دار سنت معماری ساسانی باشد اما در حوزه فناوری ساخت، ضمن اتکای صریح به شگردهای فنی پیشین، اندک تغییراتی در شکل و مصالح جهت تکامل فنون پیشین ایجاد شده است.
