|
تبیین امر زشت و نسبت آن با داوری ذوقی در دستگاه فلسفی کانت بر اساس نگرش مفسران او
|
سمیه رمضان ماهی*   |
| دانشگاه سوره |
|
|
چکیده: (81 مشاهده) |
همزمان با شکوفایی عصر روشنگری، کانت به امر زیبا هویتی جدا از اخلاق و تعقل بخشید و وجوه مختلف آن را بیان کرد. کانت در نقد قوهٔ حکم، با پرداختن به حکم‌های ذوقی، مرز میان زیبا و والا را بررسی، و نقش مستقل آنها را در رسیدن به شناخت کلی تبیین کرده، اما از امر زشت سخنی به میان نیاورده است. از آنجا که تجسم زشتی نیز بخش مهمی از آثار هنری را به خود اختصاص داده، این مقاله بر آن است تا بر بنیان اصول زیبایی‌شناختی کانت، نقش امر زشت را در رسیدن به شناخت کلی در دیدگاه مفسران کانت بررسی و نقد نماید. این پژوهش از نوع کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی است و در جمع‌آوری اطلاعات خود از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی بهره برده و تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که نسبت میان امر زشت و شناخت کلی با توجه به رویکرد کانتی چگونه است؟ نتایج تحقیق مؤید آن است که هرچند دو تفسیر متفاوت در دیدگاه مفسران کانت وجود دارد، اما امکان تبیین امر زشت، با نگرشی عمیق‌تری نسبت به نفی آن همراه است. بر این اساس، داوریِ ذوقی منفی، از نوع احکام زیبایی‌شناسی تأملی بوده، و در تحلیل‌های چهارگانه داوری ذوقی به شرح زیر است: کیفیت، به معنای ناخرسندی بی‌غرض، کمیت برابر با اعتبار کلی، نسبت برابر با ضد غایتمندی بدون غایت، و جهت به معنای ناخرسندی ضروری است. بر این اساس امر زشت دارای غایتمندی منفی است که بازی آزاد ناهماهنگی را میان قوای فهم و خیال شکل می‌دهد که هرچند پیچیده‌تر است، می‌توان به هماهنگی آن امید داشت. |
|
| واژه‌های کلیدی: حکم ذوقی، امر زشت، امر زیبا، نقد قوه حکم، ایمانوئل کانت |
|
|
متن کامل [PDF 540 kb]
(43 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1403/9/15 | پذیرش: 1404/2/9
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
