|
تحلیل ارتباط الگوی قابی به مثابه شکل برونه در تعامل با مادۀ بیان در هنر زندیه
|
| سمانه کاکاوند* |
|
|
|
چکیده: (115 مشاهده) |
طرح قابی یا لوزی بندی از الگوهای تکرارشونده در هنر نیمهٔ دوم سدهٔ دوازدهم هجری قمری است. الگوی یادشده بر بستر مواد بیانی گوناگونی از عصر زندیه پدیدار شده است. به دیگر سخن طرح قابی، الگویی رایج در آثار هنری زندیه است که به‌تناسب مادهٔ بیان یا فرم پذیرندهٔ آن به‌نحوی خاص و متناسب بروز یافته است. طرح قابی با فرض دولایهٔ شبکه‌ای و تزئینات میانی در آثار گوناگون هنری با وجود شباهت نسبی، جلوه‌های متفاوتی داشته است. از این گذرگاه پرسش این است که تکرارشوندگی طرح قابی در تعامل با مواد بیانی متنوع و متعدد در عصر زندیه چگونه قابل تبیین است؟ هدف شناخت طیف متنوع الگوی «قابی» به‌مثابه نرم‌نشانه متناسب با مادهٔ بیان یا سخت‌نشانه‌ها در قالب آثار هنری گوناگون عصر زندیه است. پژوهش از انواع تحقیقات کیفی است و براساس هدف، در دستهٔ تحقیقات بنیادی می‌گنجد. روش تحقیق نیز توصیفی - تحلیلی است و داده‌های گردآوری‌شده حاصل مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات دیداری آثار موزه‌ای عصر زند و دربردارندهٔ طرح قابی است که بر بستر نشانه-معناشناسی سامان یافته‌اند. نمونه‌ها به‌صورت هدفمند و با شرط دارایی الگوی قابی انتخاب شده‌اند. نتیجه اینکه شکل‌گیری جسمانهٔ ثابت طرح قابی بر مواد بیانی مختلف همچون شیشه، بافته، آثار لاکی و گچ به اقتضای تنوع جسم، نمودهای متعددی دارد. طرح بندی لوزی بر بافته‌های سنتی عصر زندیه، خاصه موارد دستگاهی، با تزئینات و جزئیات بیشتری پدیدار می‌شود و در آثار لاکی ساده و بیشتر لایهٔ شباک مشخص است. به‌طورکلی شکل برونه (طرح بندی لوزی) و مواد بیانی در تعامل با یکدیگر کامل شده‌اند. |
|
| واژه‌های کلیدی: هنر زندیه، طرح قابی، نظریهٔ نشانه ـ معناشناسی، مادهٔ بیان، شکل برونه |
|
|
متن کامل [PDF 1524 kb]
(80 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/1/16 | پذیرش: 1402/5/9
|
|
|
|
|
|
