مهدی مکی نژاد،
دوره ۳، شماره ۱۰ - ( ۲-۱۳۹۳ )
چکیده
هنرهای سنتی هنرهای کاربردی هستند که مطابق ذوق و حس زیبایی شناسانه جمعی و براساس یکسری قواعد منظم، منطقی
و ریشه دار، در طول زمان‌ها از گذشته تا به امروز ساخته شده و می‌شود. آفرینش هنری در این قلمرو متأثر از سنت‌های تصویری
و محتوایی و انتقال‌دهنده آیین‌ها، اعتقادات، اساطیر و به طور کلی علائق و سلایق جامعه سنتی است. این گونه هنرها با همه
تنوع و پراکندگی‌شان، هم در صورت و هم در معنا و مفهوم، دارای وجوه مشترکی هستند.
در پاسخ به این سؤال اصلی که چه عنصر یا عناصری این هنرها را به رغم تنوع جغرافیای، فرهنگی، شکلی و کاربردی به
هم پیوند می‌دهد و این شباهت‌ها چگونه حاصل شده است، فرضیه‌ای مورد توجه قرار گرفته است که بر اساس آن، مرکزگرایی
بارزترین ویژگی و فصل مشترک این هنرهاست. مرکزی که لزوماً مکان فیزیکی نیست بلکه ماهیتی باطنی و فراگیر و مربوط به
نوع نگرش و اندیشۀ حاکم بر جامعه سنتی است.
این پژوهش نتیجه می‌گیرد که وحدت و یکپارچگی هنرهای سنتی مرهون وجود مرکزی، گاه نامرئی ولی همواره پویاست
و اثر هنری بر اساس قرب یا بُعد به آن اعتبار می‌یابد. این قرب و بعد می‌تواند به عنوان مؤلفه‌ای در ارزش‌گزاری یک اثر مورد
توجه قرار گیرد. این مقاله با رویکرد توصیفی و تحلیلی، از بعد صورت و معنا به سه عنصر مهم مرکزگرایی، تقارن و تکرار در
هنرهای سنتی می‌پردازد.
