در این مقاله می‌کوشیم به دو پرسش اصلی در خصوص نظریۀ ذوق کانت پاسخ دهیم: نخست این‌که، با توجه به وجود توأمانِ عناصر سوبژکتیو و بیناسوبژکتیو در نظریۀ ذوق کانت، او چه نسبتی میان حیث سوبژکتیو و حیث بیناسوبژکتیو حکم ذوقی برقرار می‌کند؟ برای پاسخ به این پرسش، در بخش اول، ضمن بررسی ویژگی‌های منطقی حکم ذوقی نشان می‌دهیم که این حکم، از نظر کانت، از سویی، نوعی حکم استتیکی است که صدور آن در آزادی و خودآیینی کامل سوژه صورت می‌گیرد و از سوی دیگر، نوع خاصی از اعتبار کلی را در محتوای خود دارد. این نوع خاص از اعتبار کلی، از آن جا که صرفا بر ساختارهای استعلایی و مشترک میان تمام سوژه‌های حکم‌کننده استوار است، حیثی بیناسوبژکتیو نیز دارد که کانت آن را به نام‌های کلیت سوبژکتیو، کلیت استتیکی و اعتبار همگانی می‌خواند. دوم این‌که کانت چگونه میان حیث سوبژکتیو و حیث بیناسوبژکتیو حکم ذوقی نسبت برقرار می‌کند؟ برای پاسخ به این پرسش، در بخش دوم مدلل می‌کنیم که کانت، اگرچه قائل به سوبژکتیو بودن حکم ذوقی است اما این سوبژکتیویته را از نوعی خاص می‌داند که بیناسوبژکتیویته، وجه دیگر آن است. برای این منظور ابتدا سعی می‌کنیم معنای سوبژکتیویتۀ خاص حکم ذوقی را شرح دهیم و سپس وجه بیناسوبژکتیو این معنای خاص را روشن کنیم. در آخر نیز نشان می‌دهیم که کانت بر مبنای اعتبار بیناسوبژکتیوی که در احکام ذوقی می‌یابد، قوۀ ذوق را قابلیتی برای همدلی میان سوژه‌ها و بیرون کشیدن آن‌ها از انزوا می‌داند.

چنان‌که بسیار گفته‌اند، «نقد اخلاقی هنر» دیرپاترین مبحث در فلسفه هنر بوده است؛ امّا در این مبحث دراز دامان دو مسأله عمده را باید از هم تمیز داد: نخست امکان نقد اخلاقی آثار هنری است، و دیگری ربط چنین نقدی به ارزش زیبایی‌شناختی آثار هنری. به عبارت دیگر، مسأله اوّل این است که آیا می‌توانیم (یعنی معقول هست که) از منظر اخلاق به نقد اخلاقی آثار  هنری دست یازیم یا نه، حال آن‌که مسأله دوم عبارت از این است که آیا نقد اخلاقی اثر هنری ربطی به نقد زیبایی‌شناختی آن دارد یا نه. موضوع این جستار، امّا، تنها مسأله نخست است. برای تحقّق این امر، نخست استدلال‌های مخالفان امکان نقد اخلاقی هنر را به سه دسته وجودشناختی، معرفت‌شناختی، و روش‌شناختی تقسیم کردیم و، آن‌گاه، کوشیدیم با گردآوردن موافقان امکان چنین نقدی، از اخلاق‌گرایان ریشه‌نگر گرفته تا خودآیینی‌گرایان معتدل و حتّی «اخلاق‌ستیزان»، در مقام پاسخگویی بربیاییم و نشان دهیم که می‌توان به نحوی موجّه به نقد اخلاقی آثار هنری پرداخت.

از جمله مسائل اساسی زیبایی‌شناسی طبیعت، که یکی از شاخه‌های اصلی زیبایی‌شناسی فلسفی است، چگونگی تجربه زیبایی‌شناسانه طبیعت یا، به بیان دقیق‌تر، چند و چون ارج‌شناسی زیبایی‌شناسانه آن است. در این زمینه، الگوهایی پیشنهاد شده است که خواه در مقام توصیف خواه در مقام توصیه این تجربه یا ارج‌شناسی را مشروط به شروطی دانسته‌اند و از منظر مطلوب خویش ویژگی‌هایی برای آن برشمرده‌اند. در این مقاله، پس از به دست دادن فهرستی اجمالی از الگوهای طرح شده، یکی از مهم‌ترین الگوها، یعنی الگوی مبتنی بر اثر هنری یا الگوی هنرمحور، موضوع کندوکاو قرار می‌گیرد ـ الگویی که ارج‌شناسی زیبایی‌شناسانه طبیعت را بر پایه ارج‌شناسی هنر، به ویژه هنرهای دیداری و بالاخص نقاشی، قرار می‌دهد. پرسش این است که الگوی مورد نظر تا چه اندازه می‌تواند حق مطلب را در ارج‌شناسی زیبایی‌شناسانه طبیعت از آن حیث که طبیعت است ادا کند. در پاسخ نشان داده خواهد شد که دست کم به پنج دلیل مهم، این الگو نمی‌تواند الگویی بسنده در ارج‌شناسی زیبایی‌شناسانه طبیعت باشد و همه ویژگی‌های آن را به چنگ آورد. در عین حال، با اشاره به داد و ستد بارآور هنر و طبیعت، مدلل خواهد شد که تأکید بر نابسندگی الگوی مبتنی بر اثر هنری به این معنا نیست که الگوی مورد بحث نمی‌تواند از جهاتی مهم به تجربه زیبایی‌شناسانه ما از طبیعت غنا ببخشد و ابعادی از این تجربه را در پرتو خویش روشن کند که تنها از همین رهگذر چهره نشان می‌دهند.