چیستی و چگونگی شعر از نگره فارابی با تأکید بر دو رساله شعری وی: مقاله فی قوانین صناعه الشعراء و کتاب الشّعر
|
ابراهیم بازرگانی* |
|
|
چکیده: (6215 مشاهده) |
در سرآغاز ورود دانش فلسفه به قلمرو اندیشه مسلمانان، چیستی و چگونگی شعر از جمله دغدغههای فیلسوفان مسلمان به شمار میآمد؛ چه، علیرغم باور ارسطو، آنان فن شعر را جزو منطق قلمداد میکردند. پس تلاششان بر آن بود که بتوانند همتراز با دیگر کتابهای معلم اول از این کتاب نیز غفلت نورزند و در شرح و بسطشان بر این کتاب، به مراد ارسطو دست یابند. فارابی از جمله فیلسوفانی است که با این دغدغه به سراغ فن شعر ارسطو رفته است. او افزون به آنکه فن شعر را شرح و بسط میدهد، در کتابهای دیگرش جایگاه این فن و صاحبان آن را هم معین میکند. نگاه فارابی به فن شعر، عناصر تشکیلدهنده و بایستههای آن از این نگره، موضوعی است که کمتر در معرض بررسی و پژوهش قرار میگیرد. این جستار بر آن است نشان دهد وی درباره شعر چگونه میاندیشیده، چه تعریفی از شعر و اجزای آن به ویژه محاکات دارد، انواع شعر را چگونه میفهمد و فهم او به چه میزان به ارسطو نزدیک میشود. در نهایت بر پایه تحلیل باور معلم ثانی درباره شعر، روشن میشود وی دو نوع دیدگاه در این باره دارد: ۱. منطقی؛ ۲. فرهنگی. از دیدگاه نخست، شعر به دلیل به کارگیری مخیلات، فاقد ارزش معرفتی بوده، در پایینترین رتبه قرار میگیرد، اما از دیدگاه فرهنگی، در مرتبه دوم شهر و پس از فلسفه قرار میگیرد تا در مسیر آموزش اهل مدینه ایفای نقش کند. |
|
واژههای کلیدی: انواع شعر، فارابی، فن شعر، گزاره شعری، محاکات |
|
متن کامل [PDF 416 kb]
(2694 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1395/11/11 | پذیرش: 1395/11/11
|
|
|
|