نوشتار پیش رو با طرح این پرسش که فرایند ادراک حسّی زیبایی و لذت زیبایی‌شناختی به چه کیفیتّی است و هویتِّ مفهوم حاصل از آن چیست؟ مدعی است که مبتنی بر مبانی فلسفی ملاصدرا، ادراک زیبایی محسوس، اولا و بالذات حضوری بوده و لذت زیبایی‌شناختی هم محصول همین ادراک‌ است و مفهوم زیبایی نیز در فرایندِ انتزاع از حیثیاّت خارجی شیء، تحت عنوان «معقول ثانی فلسفی» تحصُّل می‌یابد. ضرورت پرداختن به مسأله مذکور در حکمت صدرا، به مبانی فلسفی آن باز می‌گردد که قابلیتّ جستجوی پاسخی اختصاصی را در مقابل زیبایی‌شناسی غرب، فراهم می‌سازد. بر این اساس نگارنده با طرح پرسش‌های فرعی‌تر و با روش توصیفی تحلیلی تلاش کرده است تا ابعاد این مسأله را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. مهمترین دستاوردهای این جستار عبارت است از: تبیین ادراک‌ حسّی زیبایی، لذت زیبایی‌شناختی و تمایز آن با لذات زیستی و همچنین نسبت آن با مفاهیم خیر و کمال و در نهایت اثبات مفهوم زیبایی به عنوان معقول ثانی فلسفی.