|
بررسی زمینه معرفی «زیبایی شناسی» در تأملات درباره شعر الکساندر گوتلیب باومگارتن
|
صبا غروری*   |
|
|
|
چکیده: (3470 مشاهده) |
چنانکه مشهور است «زیباییشناسی» نخستین بار توسط الکساندر گوتلیب باومگارتن (62ـ1714) معرفی شد. متنی که نخستین بار باومگارتن در آن از زیباییشناسی یا «استتیک» نام می‌برد، با عنوان تأملات فلسفی درباره موضوعات مرتبط با ماهیت شعر (1735) از جهات مختلف وامدار جریان‌هایی است که در نگاه اول ممکن است با یکدیگر نامرتبط به نظر آیند، اما در ساختار واحدی درهم آمیخته‌اند و فهم هرکدام از آن‌ها به فهم مقصود باومگارتن کمک می‌کند. مثلاً از حیث محتوا، این متن قرن هجدهمی آکنده از ارجاعات به هوراس (شاعر رومی سده یکم پیش از میلاد) در باب سرودن شعر، و به طور خاص بسیار وامدار رساله هنر شاعری او است، در حالی‌که این محتوا در قالب اصطلاحاتی با منشاء دکارتی ریخته شده که از خلال فلسفه لایب‌نیتس دگرگون شده و به دستگاه فکری باومگارتن راه یافته‌اند. روشی که باومگارتن در این متن پیش گرفته مستقیماً متأثر از مکتب کریستیان ولف، به شکل گزاره‌های منطقی مبتنی بر تعاریف اولیه است که هر کدام به شکل مقدمه‌ای بر گزاره‌های بعدی درمی‌آیند. علاوه بر همه این‌ها، اصطلاح «استتیک» پیشینه‌ای نسبتاً طولانی در متون مذهبی قرون قبل از باومگارتن، و معاصر با خود او در متون متعلق به جنبش«پیتیسم» (شاخه‌ای از پروتستانتیسم) دارد که آن را به این واسطه واجد دلالت‌های اخلاقی نیز می‌کند. تلاش و هدف و مسئله نوشته حاضر نمایاندن این شبکه درهم پیچیده در تصویری واحد است. چه عواملی باومگارتن را به معرفی زیباییشناسی راهبر شدند؟ برای یافتن پاسخ، هرکدام از موارد پیش‌گفته از حیث ارتباطشان با متن باومگارتن مورد بررسی قرار می‌گیرند، تا با ورود به محتوای این رساله، تصویری از زیباییشناسی در خاستگاه آن نزد خواننده ترسیم شود. |
|
| واژه‌های کلیدی: زیباییشناسی، استتیک، باومگارتن، پیتیسم، لایب‌نیتس |
|
|
متن کامل [PDF 372 kb]
(986 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1398/5/3 | پذیرش: 1398/9/27
|
|
|
|
|
|
