:: دوره 8، شماره 33 - ( زمستان 1398 ) ::
جلد 8 شماره 33 صفحات 112-93 برگشت به فهرست نسخه ها
شناسایی وجه شمایلی رستم در نگاره‌های رزم رستم و سهراب
امین مجلسی ، نادیا معقولی
چکیده:   (3417 مشاهده)
شاهنامه فردوسی یکی از بزرگترین سرودههای حماسی جهان است. ارزشهای برجسته این منظومه، از دید نگارگران دورههای مختلف پنهان نمانده و به ترسیم نگارههای بسیاری از داستانهای شاهنامه  پرداختهاند. رزم رستم و سهراب یکی از جذابترین مضامین برای این نگارگران  بوده است. به دلیل وجود لایههای مختلف معنایی در شاهنامه، شاهنامهنگاری نیز مواد خام بسیار ارزشمندی برای شناسایی نشانهها و رمزگان در اختیار میگذارد. در واقع علم نشانهشناسی قابلیت شناسایی و بازقرائت مجدد این نگارهها را جهت درک بیشتر این اثر برجسته بدست میدهد. با توجه به اهمیت شخصیتپردازی در داستان رستم و سهراب و طراحی شمایل متناسب با شخصیت و کاراکترهای برجسته در نگارگری، این تحقیق تلاش دارد تا مهمترین شخصیت  شاهنامه، یعنی رستم را در نگارههای دورههای مختلف مورد تحلیل نشانهشناسانه قرار دهد. از آن جهت که  در روش  نشانهشناسی پیرس، نشانه با جنبهای سه سویه، در نظر گرفته شده و به نقش تفسیرگر و برداشت او  « تفسیر» اهمیت داده شده، تعداد 15 نگاره از این بخش شاهنامه انتخاب شده و از دیدگاه این اندیشمند مورد تحلیل قرار گرفته شده است. این تحقیق به لحاظ هدف بنیادی از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است و  جهت گردآوری دادهها از روش میدانی و اسنادی استفاده شده است. در پایان پژوهش چنین به نظر میرسد که ارتباط با موضوع داستان و به تصویر کشیدن کاراکترها توسط نگارگران، از مسیرهای شنیدن داستان و دریافت پیامهای زبانی ـ گفتاری، خواندن متن داستان از طریق پیامهای زبانی- متنی و دیدن تصاویر از پیش موجود، شکل میگیرد و در نهایت با دخالت اندیشه و خلاقیتهای فردی و به کارگیری عناصر بصری (اعم از متن و تصویر ) در قالب نگارهها، انتقال به مخاطب امکان پذیر میشود. در مجموع، نگارگران برای معرفی و شناساندن رستم به مخاطب، از نشانههای با رابطه قراردادی در وجه نمادین و علت و معلولی در وجه نمایهای، بیشتر بهره بردهاند.
واژه‌های کلیدی: وجه شمایلی، رستم، نگارگری، شاهنامه نگاری، پیرس، نشانه‌شناسی
متن کامل [PDF 4831 kb]   (1675 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/8/4 | پذیرش: 1398/10/10


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 33 - ( زمستان 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها