:: دوره 8، شماره 33 - ( زمستان 1398 ) ::
جلد 8 شماره 33 صفحات 61-41 برگشت به فهرست نسخه ها
نظام تفکر عالمان مسلمان ایرانی سده هفتم هجری تا دوره معاصر در نگرش به ایقاع
پژمان رادمهر*
چکیده:   (3143 مشاهده)
ایقاع که یکی از مؤلفه‌‏های هنرهای شنیداری اسلامی است، بخشی از تألیفات عالمان مسلمان را به خود اختصاص داده است. این پژوهش، با رویکردی میان‏‌رشته‏ای، در صدد شناسایی نظام تفکّر عالمان مسلمان ایرانی سده هفتم هجری تا دوره معاصر در نگریستن به ایقاع بوده و بر بستر روش‏‌شناسی کیفی، مبتنی بر پارادایم تفسیرگرا و با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعه تحقیق، آن دسته از آثار علمی عالمان مذکور بوده که به مباحث علم ایقاع پرداخته ‏است و گروه نمونه، از میان این جامعه، با رهیافت نمونه‏‌گیری مورد مشهور- که یکی از اقسام نمونه‏‌گیری هدفمند است- انتخاب شده است. مفاهیم اولیه‌ای که طی کدگذاری باز استخراج شدند، با متمرکز شدن، منتج به سه مقوله عمده شدند: 1- نگرش کیفی به زمان ایقاعات؛ 2- نگرش رمزاندیشانه به نَقَرات، ارکان، ادوار، ازمنه و اوزان ایقاعی؛ 3- نگرشِ قایل به همانندی اصول هنر سنّتی و هنر الهی به ایقاعات دوری و غیردوری. حاصل همگرایی این سه مقوله، مقوله هسته این پژوهش تفسیرگرایانه بود: «نگرش حِکمی به ایقاع». نتیجه‏ای که از این پژوهش به دست آمد، این است که: نظام فکری عالمان مسلمان ایرانی سده هفتم هجری تا دوره معاصر در نگرش به ایقاع (به‏‌همراه مفاهیم وابسته به آن)، بر پایه «حکمت» است که آن نیز به نوبه خود، در سایه «دین» و «سنّت» تحقق می‌‏یابد.
واژه‌های کلیدی: ایقاع، وزن ایقاعی، حکمت، نگرش کیفی به زمان، رمز، ریاضیات قدسی، هنر سنّتی
متن کامل [PDF 1909 kb]   (1097 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/6/15 | پذیرش: 1398/9/21


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 33 - ( زمستان 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها